- Anasayfa
- Köşe Yazıları
- Hemogram
Hemogram
Prof.Dr. Mehmet Sait BUĞDACI
- Pekçok kez ateş, halsizlik, aşırı kanama, ciltte peteşilerle doktora başvurduğunuzda bir hemogram istenir.
Hemogram rutin testlerdendir.
Ateşiniz için WBC düzeyi artışına bakılırken, halsizlik ve saç dökülmesi için kansızlık araştırılır ve hemoglobin düzeyine bakılır. Kanama eğilimi ve ciltte peteşi varlığında da platelet düzeyi kontrol edilir.
Hemogram kanın içeriğinin bir tür haritalanmasıdır.
Kanda olan değişiklikler vucudun genelini yansıtır.
Hemogram kandaki üç temel hücre gurubunu yansıtır:
– LÖKOSİT (WBC)
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQ-TsW-QG6_txzBd2M01YSrm8FTF44wxNZZD_ANHGW-fjwwJAyl0P9Jw24&s=10
Ateş, halsizlik, öksürük… durumlarında değerlendirilen parametredir.
Hemogramda WBC (white blood cell) hücre savunmasında görev alan hücreleri tanımlar.
WBC’nin aşırı artışı en sık enfeksiyonlara bağlıdır. Ateşle başvuranlarda mutlaka bakılan parametredir.
1 ml’de 9-10 bin lökosit bulunur. Bu hücreler minik robotlar gibidir. Hem 4 trilyona yakın kendi hücresini hem de yabancı mikroorganizmalarına tanıma kapasitesine sahiptir.
Lökositler askeri hiyerarşiye sahiptir, her bir lökosit alt gurubu farklı yabancı tehditlere karşı uzmanlaşmıştır.
Narkotik, ahlak veya trafik polisi, gerilla, tankçı, piyade … vb deneyimli askerler gibi.
WBC ya da lökositler arttığında hemogramda alt guruplara bakılmalıdır: Neu (nötrofil alt gurup hücreler) artışı belirginse bakteri, LY (lenfosit hücreleri) artmışsa virüs, EO (eozinofil hücreleri) artışı da parazit ve allerji göstergesidir.
Bu alt parametreler tedaviyi belirler; örneğin Nötrofil artışında antibiotik verilirken, lenfosit artışında destek tedavisi verilir.
– HEMOGLOBİN (Hgb)
Halsizlik, çabuk yorulma, turnak kırılması, dudak kenarı çatlakları ve saç dökülmelerinde araştırılan parametredir.
Hgb (hemoglobin) ise oksijen taşıyan hücreleri tanımlar. Hemoglobinin 10 gr’ın altında olması anemi ya da kansızlık olarak tanımlanır. Şayet 7 gr altında ise kan verilmesi masaya yatırılmalıdır.
Hgb değeri düşük olanlarda MCV ve RDW değerleri kontrol edilir. Şayet MCV normal sınırların altında ise demir eksikliğini, MCV yüksekse B12 ve folik asit vitamin eksikliği göstergesidir.
Kadınlarda demir eksikliği anemisi sıktır.
Demir eksikliği aşırı adet kanaması bulgusu olmayanlarda emilim bozukluğu akla gelmelidir; bunların başında da çölyak hastalığı gelir.
-PLATELET (PLT)
Kanaması geç duran, cildinde peteşi, purpura saptanan olgularda araştırılan parametredir.
Hemogramdaki PLT (platelet) kamamayı durduran hücrelerdir.
Evde bir musluk borusu patladığında müdahele edilmediğinde evi su basar. Ya da aracınızın lastiği patladığında havası iner ve araç lastik basınç sinyali verir. Patlayan musluk borusunun ya da araba lastiğinin yerini tespit edip, birkaç dk içinde burayı kapatan bir sistem günümüzde yok tur.
İşte mililitrede 150.000 -450.000 adet platelet mini robotlar gibidir, damarda kanayan deliği bulur ve kapatırlar.
Platelet sayısında azalma mililitrede 10-20.000’nin altına indiğinde kanama durdurulması güçleşir.
Aspirin gibi kan sulandırıcı ilaçlar bu platelerlerin fonksiyonunu bozar. Sayı normal olsa da kanama eğilimi görülür.
Hemogramda MPV (ortalama platelet volümü) gibi klinikte işlevi araştırılan parametreler bulunmaktadır.
Özetle temel bilgi düzeyinde bunlar ifade edilebilir.
Ancak hemogramın detayları bir kitap hacmini dolduracak kadar geniş olduğu bilinmelidir.